Een recente studie van de Universiteit van New South Wales voorspelt dat de helft van de bevolking in 2050 last zal hebben van bijziendheid, ook wel myopie genoemd.1 Waarom is dat?
Vooral mensen uit rijke industriële landen krijgen steeds vaker last van myopie, met name in Azië, maar ook steeds vaker in Europa. Daarnaast neemt het aantal getroffen jongeren toe.2 Is het toenemend gebruik van pc's, tablets en smartphones de oorzaak?
Overzicht
Infographic – alle informatie in één overzicht
Hoewel genen in 50% van de gevallen de doorslaggevende factor zijn voor de ontwikkeling van myopie, vergroot een digitale levensstijl en werkomgeving de kans om bijziend te worden. Een gebrek aan daglicht is een bijkomende factor in de ontwikkeling van myopie. Zowel wereldwijd als nationaal neemt het aantal mensen met myopie toe. Kinderen komen dan ook op een steeds jongere leeftijd in aanraking met beeldschermen waardoor steeds meer kinderen bijziend zijn, een oogafwijking waar ze vaak de rest van hun leven last van zullen hebben.
De digitalisatie is niet alleen de oorzaak van het probleem, het biedt ook oplossingen. Nieuwe technologie is in opkomst om onze ogen te beschermen en bijziendheid tegen te gaan.
Internet en smartphones zijn een groot onderdeel van ons dagelijks leven geworden – zowel thuis als op het werk.
Steeds meer mensen hebben toegang tot het internet en gebruiken het regelmatig. Slechts 3,5% van alle volwassenen in Nederland wordt geclassificeerd als "offliners". Kijkend naar de leeftijdsgroep tussen de 16 en 34 jaar, maakt bijna iedereen (99%) regelmatig gebruik van het internet.3 Smartphones spelen een belangrijke rol in deze ontwikkeling.
Social media over face-to-face communicatie, de opkomst van digitale kranten. De onderstaande cijfers laten zien hoe digitaal ons leven is geworden:
Social media
Er zijn 16 miljoen internetgebruikers in Nederland, van wie 11 miljoen actieve social media gebruikers in 2018.4
Kranten
Het aantal verkochte exemplaren daalt al jaren voor alle grote kranten in Nederland. De oplage van de grootste krant van Nederland, De Telegraaf, is sinds 2000 met bijna 55% gedaald ten opzichte van 2018. Voor de tweede krant van het land, het AD, daalde de oplage met bijna 60%.5
Tegelijkertijd is het aantal bijziende mensen, voornamelijk binnen de generatie die is opgegroeid in het digitale tijdperk, ook wel digital natives genoemd, dramatisch gestegen. Daarom onderzoeken wetenschappers het verband tussen onze digitale levensstijl en de opkomst van myopie.
Wat is bijziendheid? Voor iemand met bijziendheid is het moeilijk om dingen op afstand duidelijk te zien. Het brandpunt, het punt in het oog waar binnenkomende lichtstralen worden verzameld om een beeld te vormen, bevindt zich niet direct op het netvlies, maar ervoor. Waargenomen objecten worden daardoor verwerkt tot een onscherp beeld.6
Dit kan verschillende oorzaken hebben. Dr. Oliver Leick, oogarts, vat de drie belangrijkste factoren samen:
"De genetische factor is duidelijk de grootste factor, gevolgd door beeldschermwerk, dat een steeds belangrijkere rol speelt. Ten derde het gebrek aan daglicht."7
Ook al zijn we licht vooruitziend geboren, het menselijk oog past zich aan de bestaande werkomstandigheden aan. Verschillende studies suggereren dat bijziendheid gelinkt wordt aan een toename van beeldwerk dat studenten tegenwoordig moeten verrichten.8
De combinatie van een gebrek aan daglicht en veel werken achter een beeldscherm versterkt de ontwikkeling van myopie aanzienlijk.
Zowel het Brien Holden Vision Institute als het Singapore Eye Research Institute hebben de invloed van kunstlicht op onze ogen onderzocht.9 Volgens het onderzoek worden mensen met een kantoorbaan geconfronteerd met een dubbele blootstelling. Beeldschermwerk van kortaf in combinatie met kunstlicht verhoogt namelijk de belasting van de ogen, waardoor de kans op ontwikkeling van bijziendheid verder toeneemt.
Geconcentreerd en langdurig naar een scherm staren bevordert ook tekenen van vermoeidheid. De ogen worden namelijk steeds droger, omdat er minder vaak wordt geknippert bij het werken achter een beeldscherm.10 Een slechte kantoorventilatie of airconditioning versnelt dit proces.11
In Europa wordt de generatie die is opgegroeid in het digitale tijdperk het vaakst getroffen door myopie. Bijna de helft van alle mensen tussen de 25 en 29 jaar zijn bijziend. De op één na grootste groep is de leeftijdsgroep de tussen 35 en 44 jaar.
Onder de oudere generaties neemt het percentage mensen met bijziendheid af.12 Wetenschappers denken dat dit te maken heeft met het feit dat jongeren tegenwoordig langere onderwijstrajecten hebben. Daarnaast brengen werknemers in Nederland gemiddeld 4 uur per dag door achter een computerscherm.13 Studenten, jonge werknemers, kantoormedewerkers en mensen met een hoog inkomen verrichten veel werk achter beeldschermen en hebben daardoor meer kans op myopie.
Studies linken opleidingsniveau aan myopie.
Uit verschillende cohortstudies blijkt dat myopie samenhangt met de scholing en beroepsopleiding. Meer dan de helft van alle Europese afgestudeerden is kortzichtig (53%). Ter vergelijking: slechts iets minder dan een kwart (24%) van de mensen in Europa die geen opleiding of hoger onderwijs hebben gevolgd, draagt een bril.14
Het aantal kinderen met bijziendheid neemt toe.
De ontwikkeling van myopie begint meestal op de basisschoolleeftijd.15 Hierdoor is het essentieel om die eerste, vroege interacties met digitale apparaten te onderzoeken om meer te weten te komen over de ontwikkeling van myopie. Naarmate de schermtijd toeneemt, neemt de tijd die buiten in het daglicht wordt doorgebracht af, wat sterk samenhangt met de ontwikkeling van myopie.16
De toename van bijziendheid is een wereldwijd fenomeen. Vooral in Oost-Azië is het aandeel bijziende studenten de afgelopen decennia sterk gestegen. Uit een recente studie uit China blijkt dat 90% van de studenten bijziend is.17
Mensen die vaak achter een scherm werken zullen in de toekomst steeds meer oogproblemen hebben. Het feit dat we digitale apparaten op een steeds jongere leeftijd beginnen te gebruiken is een andere nadelige factor die de ontwikkeling van myopie versnelt.
In 2050 zal de helft van de wereld bijziend zijn.18
Door de toenemende stress voor onze ogen is het van vitaal belang om proactiever te gaan zorgen voor onze ooggezondheid. Zo zijn er verschillende blauw licht-filter brillen op de markt die wat betreft het zicht slechts gering afwijken van brillen met normale lenzen. Een extra coating op de lens zorgt ervoor dat blauwe straling met een schadelijke golflengte van meer dan 400 nanometer niet in het glas doordringt en beschermt zo het oog.19
Digitalisering kan helpen om proactieve oogzorg te bevorderen.
Onderzoek naar digitale diagnostische oplossingen zijn gericht op het vergemakkelijken en verbeteren van het zicht in het dagelijks leven en in de toekomst. Eén van de meest veelbelovende innovaties is een innovatieve netvlies-scan, ontworpen om afwijkingen in het oog te herkennen, zodat oogaandoeningen snel en effectief opgespoord kunnen worden.
De ontwikkeling van myopie is een geleidelijk proces dat vaak lange tijd onopgemerkt blijft. Hoewel frequente hoofdpijn, vermoeidheid en oogirritatie belangrijke symptomen kunnen zijn, registreert ons lichaam deze alarmsignalen niet altijd. Omdat ons netvlies geen pijn voelt, geeft het oog bij overbelasting geen waarschuwing af. Het is daarom des te belangrijker om uw ogen regelmatig te laten controleren – vooral als u voor uw werk veel gebruik maakt van een beeldscherm.
Het is raadzaam om elke twee jaar een oogtest te laten uitvoeren.
Naast de gebruikelijke oogtesten zijn er nog vele andere manieren waarop we ons zicht kunnen versterken en bijziendheid kunnen voorkomen. Daarom hebben we een groep deskundigen gevraagd hoe we onze ogen in het dagelijks leven een handje kunnen helpen om ze in een goede conditie te houden.
"Wanneer u een lastige taak uitvoert waarbij een hoge concentratie vereist is zul je minder vaak knipperen met de ogen. Dit kan leiden tot onregelmatigheden in de traanlaag en in sommige gevallen tot een verminderde gezichtsscherpte. Op langere termijn kan dit leiden tot een verslechtering van de algehele ooggezondheid.
Bewust knipperen kan de ogen wat verlichting geven.
Regelmatig knipperen is een nuttige manier om het oppervlak van het oog te bevochtigen, zodat de traanlaag gelijkmatig verdeeld kan wordt. Knipperen houdt echter niet direct verband met myopie, maar eerder met de algehele gezondheid op het werk en aspecten van ergonomie."
|
Dr. Detlev Breyer, Oogchirurg [augenchirurgie.clinic] |
 |
"Als u veel van dichtbij naar een scherm kijkt, moet u uw ogen een paar kleine pauzes gunnen. Geconcentreerd naar een monitor kijken vermindert de knippersnelheid en bevordert droge ogen. Het sluiten van uw ogen voor een langere periode is effectiever dan vaak knipperen.
Sluit uw ogen ongeveer eenmaal per uur gedurende 15 tot 30 seconden.
Stel u voor dat een spons onder water wordt gehouden: pas na enkele seconden is hij echt volledig doordrenkt. Hetzelfde geldt ook voor ons oogweefsel: door onze ogen voor langere tijd te sluiten, kunnen ze meer traanvocht opnemen en zo weer voldoende vochtig worden."
|
Prof. Dr. Thomas Neuhann, Hoogleraar Oogheelkunde [neuhann.de] |
 |
"Het een- of meermaals per dag aanbrengen van oogdruppels kan uitdroging van het hoornvlies voorkomen en kan ook zonder extra problemen permanent worden gebruikt. Vooral bij veelvuldig gebruik worden conserveringsmiddelvrije druppels aanbevolen.
Bij kinderen kunnen atropine oogdruppels bijziendheid tegengaan, en het ontstaan van bijziendheid vertragen.
Naast de vrij verkrijgbare oogdruppels bestaan er ook medische oogdruppels (atropine 0,01%) welke voorgeschreven dienen te worden door een arts. Oogdruppels kunnen de progressie van myopie bij kinderen en volwassenen afremmen, maar er is geen garantie dat dit zal gebeuren."
|
Dr. med. Oliver Leick, Oogarts [augenaerzte-leick.de] |
 |
"De tijd die we buiten doorbrengen is belangrijk voor onze ogen. Vooral kinderen moeten minstens een uur per dag buiten zijn om de ontwikkeling van bijziendheid te remmen.
Veel tijd buiten doorbrengen is de meest wetenschappelijk bewezen methode om bijziendheid te voorkomen.
Voor (jong) volwassenen is de tijd die ze buiten doorbrengen ook een ontspannend tegenwicht tegen de stortvloed aan beelden waaraan ze voortdurend worden blootgesteld. Het kan helpen tegen vermoeidheid en voorkomt uitdroging van de ogen. Tijdens de tijd die u buiten doorbrengt, moet u zich bewust inspannen om regelmatig naar objecten in de verte te kijken."
|
Prof. Dr. Thomas Neuhann, Hoogleraar Oogheelkunde |
|
"Als een algemene regel geldt dat personen die veel werk achter een beeldscherm uitvoeren, dit het beste op een grote monitor kunnen doen. Een kleine monitor is niet geschikt voor het lezen van veel tekst. Bovendien moet het scherm goed uitgelijnd zijn. Dit betekent dat het niet te hoog of te laag mag zijn. Ter oriëntatie: de bovenrand moet op ooghoogte liggen. De juiste afstand van het oog tot de monitor ligt tussen de 45 en 70 centimeter.
Het is in principe de taak van de werkgever om te zorgen voor passende omstandigheden op de werkplek, dit geldt ook voor onze ooggezondheid.
Naast kunstlicht boven het hoofd moeten er ook genoeg ramen aanwezig zijn voor voldoende daglicht. Daarnaast moeten werkplekken regelmatig geventileerd worden – dit is ook goed voor de ogen, omdat de airconditioning ze kan uitdrogen. Vooral ruimten waar de airconditioningssystemen aan de vloer, en niet aan het plafond zijn verankerd, zijn bijzonder schadelijk. Werkgevers zullen in de toekomst meer aandacht moeten besteden aan een oogvriendelijke werkomgeving."
|
Gabriele Kahl, life & business coach [gabrielekahl.com] |
 |
"Bij frequente blootstelling kan licht dat verblindend is op het werk leiden tot ontstekingen en oogletsel. Probeer te voorkomen dat het directe licht van uw scherm weerkaatst, hetzij door kunstmatig licht of zonlicht. Een andere storende factor is het hoge blauw licht van digitale apparaten, vooral 's avonds. Omdat blauw licht een vergelijkbaar effect heeft op het oog als daglicht, wordt de productie van het slaaphormoon melatonine geremd en worden slaapstoornissen bevorderd.
De storende factor van blauw licht: gebruik een speciale bril of gratis apps om over te schakelen naar een warm, geelachtig licht.
Wanneer u 's avonds digitale apparaten gebruikt, zorg er dan voor dat u andere (niet te felle) lichtbronnen in de kamer inschakelt – dit is minder belastend voor het oog. Wilt u uw ogen de tijd geven om te ontspannen na het kijken naar een scherm, maar heeft u gewoon geen tijd voor een wandeling? Laat uw blik dan voortdurend in de verte dwalen: van het raam naar de verre horizon, of gewoon naar de andere kant van de kamer."
|
Christiane Werzowa, expert in kleur en licht design [choramlight.com] |
 |
"Al bij een luchtvochtigheid van minder dan 40% kunnen oogirritatie en een vermindering van de traanlaag optreden, waardoor het hoornvlies geïrriteerd en jeukerig wordt. De droge tocht van een airconditioner kan dergelijke irritaties verergeren.
Een luchtvochtigheid van meer dan 40% helpt de traanlaag op het hoornvlies te vergroten.
Verwarming verwijdert ook vocht uit de lucht. Een goed geventileerde ruimte bevat veel verse lucht met een hoog vocht gehalte. Een waarde van 50% bij 20 graden Celsius is een optimale luchtvochtigheid."
|
Roman Uminski, sales representative [luftking.de] |
 |
"Oogyoga is het bewust trainen van de oogspieren, bijvoorbeeld door te focussen op verschillende punten dichtbij en ver weg. In combinatie met een rustige, gelijkmatige ademhaling kan het hele zenuwstelsel door de ogen versterken en ontspannen.
Beweeg de ogen in alle richtingen.
Zoals alle spieren in het menselijk lichaam zijn de oogspieren ontworpen om in alle mogelijke richtingen te bewegen. Om deze spieren volledig te benutten en gezond te houden, is het belangrijk om de ogen te trainen met speciale oefeningen, vooral met betrekking tot eenzijdige belasting."
|
Sukadev Volker Bretz, yoga leraar [yoga-vidya.de] |
 |
"Verminder de tijd die u achter een beeldschermen doorbrengt (computers, smartphones, televisies), omdat dit de ogen kan belasten en zo uw gezichtsvermogen kan verzwakken. Als u deze tijd niet kan verminderen, gebruik dan oogsmeringsdruppels en sluit uw ogen gedurende 20 seconden om ze de tijd te geven om te ontspannen. Voer een oogoefening uit die 'palmen' wordt genoemd: zit in een ontspannen houding, sluit uw ogen en houd uw beide handpalmen voor uw ogen zonder uw handen tegen uw ogen te drukken. Zorg ervoor dat uw ogen niet worden blootgesteld aan licht, ontspan en open uw ogen regelmatig. Houd deze positie gedurende 3 tot 5 minuten aan.
Streef ernaar om elke 20 minuten een korte pauze in te lassen.
Overweeg een oogoefening die 'focus switching' wordt genoemd: zit in een ontspannen houding, houd iets met kleine letters vast, bijvoorbeeld een boek of krant, op leesafstand. Bedek één van uw ogen met de palm van uw hand, maar houd deze open. Kies een enkele letter uit en teken de vorm van die letter met uw oog gedurende drie seconden. Kijk omhoog en concentreer je op een voorwerp of brief die minstens zes meter verderop staat."
|
Sarah Highfield, yoga leraar [yogagise.com] |
 |
"Een evenwichtig eetpatroon en voldoende drinken zijn belangrijk voor het hele lichaam en dus ook voor de gezondheid van onze ogen. Onze ogen worden immers via de bloedbaan van al hun belangrijke voedingsstoffen voorzien: vitaminen A, C en E, bètacaroteen, zink, omega-3 vetzuren, luteïne en zeaxanthine. Vooral de laatste twee hebben een sterke antioxiderende werking.
De voedingsstoffen luteïne en zeaxanthine komen voornamelijk voor in groene bladgroenten zoals boerenkool, spinazie of broccoli.
Ook al heeft een gezonde voeding altijd een positief effect op onze gezondheid, het effect op onze ogen is helaas beperkt – kortzichtigheid kan niet worden voorkomen of verminderd worden door de invloed van een gezonde voeding."
|
Dr. Svenja Stein, Voedingsdeskundige [ernaehrung.blog] |
 |
Bronnen artikel
1 aaojournal.org/article/S0161-6420(16)00025-7/abstractBronnen infographic
1 ons.gov.uk/businessindustryandtrade/itandinternetindustry/bulletins/internetusers/2018Afbeeldingen infographic
Flaticon, flaticon.com
Freepik, freepik.com
GETEST & ONDERSCHEIDEN
